We wrzeœniu br. odwiedzi³am IkaŸù na Bia³orusi.
Jest to spora wieÂś w dawnym (przedwojennym) powiecie brasÂławskim.
To miejscowoœÌ silnie zwi¹zana z Polsk¹. Do dzisiejszego dnia wiêkszoœÌ ludzi tam mieszkaj¹cych to Polacy.
Ostoj¹ polskoœci zawsze by³ tu koœció³ katolicki.

W miejscowoÂści tej znajduje siĂŞ piĂŞkna (niegdyÂś) ÂświÂątynia pw NajÂświĂŞtszego BoÂżego CiaÂła z 1912 roku. Przed II wojnÂą Âśw. byÂł on koÂścioÂłem  parafialnym mojej Rodziny.

Ale nie o prywatĂŞ tu chodzi!!!

Z koœcio³em tym (i parafi¹) wi¹¿¹ siê przepiêkne karty naszej, polskiej historii i niesamowita wrêcz, patriotyczna postawa polskich Ksiê¿y (specjalnie napisa³am przez du¿e K).

KrĂłtko przypomnĂŞ:

Po 1. KSIÂĄDZ MICHAÂŁ BUKLAREWICZ

"- Ks. MichaÂł Buklarewicz – proboszcz parafii IkaŸù dekanat BrasÂław, zorganizowaÂł walczÂące o PolskĂŞ zbrojne oddziaÂły „zielonych”, gdy daÂł hasÂło rozbrojenia „bolszewickich ÂżoÂłnierzy”ludnoœÌ rzuciÂła siĂŞ na bolszewikĂłw, ktĂłrzy nie stawiali Âżadnego oporu (tak byli zaskoczeni) i rozbroiÂła ich. OprĂłcz zdobytych w ten sposĂłb karabinĂłw i naboi znalazÂło siĂŞ na wozach sporo granatĂłw rĂŞcznych. Tak powstaÂł nieÂźle uzbrojony,ale caÂłkiem nie wyĂŚwiczony oddziaÂł „zielonych”, nad ktĂłrym dowĂłdztwo obj¹³ ks. Buklarewicz. PowstaĂący zostali przez dowĂłdztwo podzieleni na „ogniwa” podÂług wiosek i gmin. Ogniwa otrzymywaÂły dowĂłdcĂłw, z ktĂłrych Âżaden nie byÂł przygotowany do swojej roli. OddziaÂł z IkaÂźni ruszyÂł do Przebrodzia. KoÂło wsi Zaczerwje natkniĂŞto siĂŞ na oddziaÂł bolszewicki. WywiÂązaÂła siĂŞ krĂłtka strzelanina, po ktĂłrej bolszewicy uciekli. Niestety, sam zapaÂł okazaÂł siĂŞ niewystarczajÂący w dalszych walkach. PowstaĂącom brakowaÂło karnoÂści i wyĂŚwiczenia wojskowego.Tedy ks. Buklarewicz rozpuÂściwszy czêœÌ powstaĂącĂłw do domu, sam robiÂł z niewielkim oddziaÂłem wypady atakujÂąc mniejsze oddziaÂły bolszewickie, psujÂąc torkolejowy itd. Gdy zawiodÂła nadzieja po³¹czenia siĂŞ z wojskami polskimi posiadajÂącymi juÂż wtedy Wilno, sytuacja powstaĂącĂłw staÂła siĂŞ rozpaczliwa.KsiÂądz Buklarewicz zostaÂł schwytany i w dniu 27 czerwca 1919 roku rozstrzelany razem ze swojÂą siostrÂą”.

Po 2.
Tu, przed II Woj± ¦wiatow± pe³nili sw± pos³ugê duszpastersk± dwaj Ksiê¿a, beatyfikowani przez Papierza, Jana Paw³a II - Ksi±dz STANIS£AW PYRTEK i Ksi±dz W£ADYS£AW MAÆKOWIAK

"BÂłogosÂławieni mĂŞczennicy z Berezwecza

Wczesnym rankiem dnia 4 marca 1942 r. w lasku Borek ko³o Berezwecza salwa niemieckich zbrodniarzy pozbawi³a ¿ycia trzech m³odych kap³anów: Mieczys³awa Bohatkiewicza, proboszcza Pelikan i Dryssy oraz Stanis³awa Pyrtka i W³adys³awa MaÌkowiaka, duszpasterzy parafii IkaŸù. Zginêli za to, ¿e byli gorliwymi duszpasterzami i Polakami.

Byli to mÂłodzi kapÂłani. PrzyszÂło im pracowaĂŚ najpierw pod okupacjÂą sowieckÂą, a nastĂŞpnie niemieckÂą.

PeÂłni zapaÂłu do pracy

NajmÂłodszy – ks. Pyrtek – urodziÂł siĂŞ w 1913 r. w Bystrej PodhalaĂąskiej i byÂł dopiero drugi rok ksiĂŞdzem. WyÂświĂŞcony na kapÂłana 16 czerwca 1940 r., gdy do Wilna wkraczaÂły wojska sowieckie, przez rok pracowaÂł jako wikariusz w Duksztach Pijarskich koÂło Wilna. Jego proboszcz, ks. Piotr Wieliczko, okreÂśliÂł ks. Pyrtka kapÂłanem „peÂłnym zapaÂłu i dobrej woli” i prosiÂł o pozostawienie go w Duksztach. JuÂż tu zwiÂązaÂł siĂŞ z podziemiem patriotycznym, zapewne razem ze swoim proboszczem. Abp Romuald JaÂłbrzykowski skierowaÂł jednak ks. StanisÂława w 1941 r. na wikariat w parafii IkaŸù. Proboszczem w IkaÂźni byÂł o rok starszy kapÂłaĂąstwem – ks. WÂładysÂław Mackowiak.

Ten kap³an, urodzony w 1910 r. we wsi Sytki ko³o Drohiczyna, œwiêcenia kap³aùskie otrzyma³ 18 czerwca 1939 r. Na pierwsz¹ placówkê abp Ja³brzykowski skierowa³ go na wikariat do IkaŸni ko³o Bras³awia. Ju¿ po paru miesi¹cach pracy musia³ obj¹Ì funkcjê proboszcza tej parafii. Po roku otrzyma³ do pomocy wikariusza ks. Pyrtka. Pracowali obaj bardzo gorliwie. Starali siê o przekaz wiary najm³odszym. Katechizowali dzieci.

Pozostali wierni do koĂąca

W jesieni 1941 r. w³adze okupacyjne wyda³y na nich wyrok œmierci, o czym przestrzeg³ ich 15 paŸdziernika Jan Pietkun, brat ks. Witolda Pietkuna. O tym wyroku dowiedzia³ siê w Wilnie i radzi³ kap³anom, aby uciekli i ratowali swoje ¿ycie. Oni jednak pozostali na placówce. Radzili siê w tej sprawie swego arcybiskupa, który decyzjê pozostawi³ ich kap³aùskiemu sumieniu. Dnia 3 grudnia 1941 r. gestapo aresztowa³o ks. MaÌkowiaka. Osadzono go w wiêzieniu w Bras³awiu. Nastêpnego dnia ks. Pyrtek pojecha³ do Bras³awia, aby ratowaÌ swego proboszcza. Jego te¿ wówczas uwiêziono. Uwiêziono równie¿ parafian, którzy parokrotnie jeŸdzili do Bras³awia, aby zwolniono ich ksiê¿y. Z wiêzienia w Bras³awiu przed Bo¿ym Narodzeniem wywieziono ich do wiêzienia w G³êbokiem.

Dnia 1 lutego 1942 r. do uwiêzionych kap³anów z IkaŸni do³¹czono ks. Mieczys³awa Bohatkiewicza. By³ on kap³anem diecezji piùskiej. Urodzi³ siê w Kryka³ach w parafii Duni³owicze na WileùszczyŸnie w 1904 r., a œwiêcenia kap³aùskie przyj¹³ w Piùsku w 1933 r. Po wybuchu wojny, bêd¹c zagro¿onym w £uniùcu na Polesiu, uda³ siê do swego brata, który by³ proboszczem w Puszkach ko³o Bras³awia. Tu otrzyma³ nominacjê na proboszcza pobliskiej parafii Pelikany, gdzie z wielkim oddaniem swoim parafianom pracowa³ do koùca listopada 1941 r. Uda³ siê wówczas do pracy w Dryssie (Wierchniedwinsk) za DŸwin¹ na Bia³orusi. Tu zosta³ aresztowany 16 stycznia 1942 r. Przebywa³ najpierw w wiêzieniu w Bras³awiu, a nastêpnie w G³êbokiem.

ÂŚmierĂŚ – uwolnieniem

Wszyscy trzej mogli unikn¹Ì aresztowania, a takÂże uciec ze szpitala, w ktĂłrym po jakimÂś ich czasie umieszczono. Tu dyrektor, dr Zasz¬towt, proponowaÂł im ucieczkĂŞ. Pozostali, aby w odwecie Niemcy nie skrzywdzili ich uwiĂŞzionych parafian lub personelu szpitala. W dniach 2-3 marca zabrano ich ze szpitala i umieszczono w wiĂŞziennej celi Âśmierci, a rankiem 4 marca wywieziono saniami na rozstrzelanie do lasku Borek. Podobno ginĂŞli ze sÂłowami „Niech Âżyje Chrystus KrĂłl!” Konie do saĂą zaprzĂŞgali pÂłaczÂąc wiĂŞzieni razem parafianie z IkaÂźni. Do nich ci kapÂłani mieli powiedzieĂŚ, by nie pÂłakali, bo „nasza ÂśmierĂŚ bĂŞdzie uwolnieniem dla was”. I rzeczywiÂście zostali oni wkrĂłtce zwolnieni do domu.

Bardzo wymowne sÂą listy tych kapÂłanĂłw napisane w celi Âśmierci, na kilka godzin przez egzekucjÂą. Ks. Bohatkiewicz na kartkach brewiarza napisaÂł do rodziny: „IdĂŞ dzisiejszej nocy na ÂśmierĂŚ, ja i moi konfratrzy z IkaÂźni. IdĂŞ spokojnie i mam w Bogu nadziejĂŞ, Âże moje cierpienia i krew wysÂłu¿¹ mi zbawienie...” Ks. MaĂŚkowiak do abp. JaÂłbrzykowskiego napisaÂł: „IdĂŞ zÂłoÂżyĂŚ ostatniÂą ofiarĂŞ z Âżycia. Za trzy godziny stanĂŞ przed Panem. (...) CieszĂŞ siĂŞ, Âże BĂłg mnie wybraÂł, a nade wszystko, Âże dodaje Âłaski i siÂł, bo wszyscy trzej jesteÂśmy spokojni”. Nic nie napisaÂł do rodziny, gdyÂż wiedziaÂł, Âże zostaÂła wywieziona na Sybir. Ks. Pyrtek w brewiarzu napisaÂł do ojca i rodzeĂąstwa: „…kilka godzin dzieli mnie od Âśmierci niczem niezasÂłuÂżonej. ObowiÂązkiem kapÂłana jest zÂłoÂżyĂŚ i tĂŞ ofiarĂŞ za Chrystusa. GinĂŞ za nauczanie religii. Nie pÂłaczcie ani siĂŞ nie smuĂŚcie po mnie, idĂŞ do Mamusi i tam wszyscy siĂŞ spotkamy...”

Patron katechetĂłw

Bardzo wymowne sÂą sÂłowa ks. Pyrtka: „GinĂŞ za nauczanie religii”. W ciĂŞÂżkich wojennych warunkach kapÂłan ten, w porozumieniu ze swoim proboszczem, ks. MaĂŚkowiakiem,staraÂł siĂŞ najmÂłodszym parafianom przekazaĂŚ naukĂŞ ChrystusowÂą i utwierdziĂŚ w wierze. Za to spotkaÂła ich ÂśmierĂŚ. ZginĂŞli rankiem 4 marca 1942 r. w lasku Borek koÂło Berezwecza. ZginĂŞli z okrzykiem: „Niech Âżyje Chrystus KrĂłl!” Ich mĂŞczeĂąskie wyznanie wiary nie pozostaÂło bez echa. Od samego poczÂątku byli uwaÂżani przez kapÂłanĂłw archidiecezji wileĂąskiej oraz przez parafian IkaÂźni i Pelikan za mĂŞczennikĂłw. Proces beatyfikacyjny tych kapÂłanĂłw prowadziÂła Archidiecezja BiaÂłostocka. Ojciec ÂŚwiĂŞty Jan PaweÂł II zaliczyÂł ich do grona bÂłogosÂławionych w czasie uroczystej Mszy Âśw. na Placu ZwyciĂŞstwa w Warszawie w dniu 13 czerwca 1999 r. razem z ca³¹ grupÂą 108 MĂŞczennikĂłw KoÂścioÂła Katolickiego w Polsce.

Dziœ odbieraj¹ oni czeœÌ nie tylko w Koœciele w Polsce, ale i na Bia³orusi, gdzie zginêli, tak¿e na Litwie. Bardzo wymowne jest to, ¿e w dekanacie Jordanów na Podhalu, sk¹d pochodzi³ ks. Pyrtek, obrano go za patrona katechetów. Równie¿ w naszej archidiecezji powinien byÌ i on, i jego towarzysze mêczeùstwa czczeni przez kap³anów i katechetów jako patroni przekazu Ewangelii, czy to w sali szkolnej czy z ambony koœcielnej. Ci, którzy ucz¹ religii, wiedz¹, jak ciê¿kie jest to zadanie w obecnych warunkach. Trzeba jednak te¿ przypominaÌ sobie, ¿e jest to bardzo wa¿ny obowi¹zek kap³ana i katechety.

PamiĂŞĂŚ przetrwaÂła

Kiedy przed laty zbieraÂłem materiaÂły do procesĂłw beatyfikacyjnych tych MĂŞczennikĂłw byÂłem teÂż w IkaÂźni i Pelikanach. Wzruszenie mnie ogarniaÂło, Âże wielu starszych parafian pamiĂŞtaÂło tych kapÂłanĂłw, podkreÂślaÂło ich zatroskanie o dzieci w IkaÂźni, a w Pelikanach nawet cytowali sformuÂłowanie ks. Bohatkiewicza z kazania, okreÂślajÂące dosadnie ich sytuacjĂŞ okupacyjnÂą. PodkreÂślali teÂż troskĂŞ o biednych w parafii. Co po kolĂŞdzie dostaÂł w jednym domu, oddawaÂł w drugim, gdy widziaÂł biedĂŞ w rodzinie. A przecieÂż te rozmowy z parafianami obu parafii (w 1993 r.) miaÂły miejsce po przeszÂło 50 latach od ich Âśmierci, a kapÂłani ci pracowali wÂśrĂłd nich krĂłtko, ks. Pyrtek tylko kilka miesiĂŞcy, ks. Bohatkiewicz zaledwie rok, a ks. MaĂŚkowiak – ponad dwa lata. MoÂżna podsumowaĂŚ stwierdzeniem, Âże w krĂłtkiej swej pracy pokazali swojÂą g³êbokÂą wiarĂŞ i wielkie zatroskanie oraz miÂłoœÌ i szacunek dla powierzonych sobie wiernych.

Symboliczna data

Warto teÂż zwrĂłciĂŚ uwagĂŞ na dzieĂą 4 marca. Ten wÂłaÂśnie dzieĂą – uroczystoœÌ Âśw. Kazimierza – g³ównego patrona metropolii wileĂąskiej, wybrali okupanci na datĂŞ egzekucji tych kapÂłanĂłw. Bardzo moÂżliwe, Âże chcieli w ten sposĂłb okazaĂŚ swojÂą wzgardĂŞ dla miejscowego KoÂścioÂła. Tymczasem ta ÂśmierĂŚ staÂła siĂŞ szczegĂłlnym wyznaniem wiary. UroczystoœÌ Âśw. Kazimierza na Litwie oraz w archidiecezji biaÂłostockiej ³¹czy piĂŞkne Âświadectwo Âżycia mÂłodego KrĂłlewicza z XV w. ze Âświadectwem mĂŞczeĂąskiej Âśmierci BÂłogosÂławionych MĂŞczennikĂłw z Berezwecza w czasie II wojny Âświatowej".

Do dzisiejszego dnia, w koÂściele w IkaÂźni sÂą, na wyraÂźne Âżyczenie Parafian, odprawiane msze w jĂŞzyku polskim, mimo tego, Âże proboszczem jest BiaÂłorusin.

Starsi Parafianie pamiĂŞtajÂą lekcje religii prowadzone przez KsiĂŞdza Pyrtka i przepiĂŞkne, mÂądre kazania KsiĂŞdza MaĂŚkowiaka.

Jedna z parafianek, pani Puzan, powiedzia³a w czasie rozmowy ze mn¹: "Nasz koœció³ umiera. Tu jest Bras³awszczyzna. £ukaszenka nie da pieniêdzy na remont. Ale dlaczego nasza Polska siê tym nie interesuje? To przecie¿ polski koœció³. Chcia³abym, ¿eby moje prawnuki prawnuków mog³y tu siê modliÌ. Ale, zdaje mi siê, ¿e nie bêd¹"

Koœció³ chyli siê ku upadkowi.
W parafii brakuje pieniĂŞdzy na wszystko!
Starzy parafianie umieraj¹, m³odych prawie nie przybywa (wi¹¿e siê to m.inn. z brakiem funduszy na zachêcanie m³odych do czynnej obecnoœci we wspólnocie Koœcio³a) .
Otrzymywane "grosze" przeznacza siĂŞ na Âłatanie dziur w ÂświÂątyni. Nie zostaje nic na inne cele.

MO¯E KTO¦ Z PAÑSTWA MA PAMYS£, JAK POMÓC KOSCIO£OWI W IKA¬NI?